ΞΕΡΕΙΣ ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ;
Τι είναι το “αποτύπωμα του άνθρακα ή απλά αποτύπωμα άνθρακα”;
Η πιο απλή εξήγηση είναι η εξής: το (κακό) σημάδι που αφήνει ο καθένας μας στο περιβάλλον και που οδηγεί στην κλιματική αλλαγή! Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για την συνολική ποσότητα των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2), από το οποίο πήρε και το όνομά του το “αποτύπωμα”, καθώς και των υπολοίπων αερίων που παράγονται άμεσα ή έμμεσα από μία δραστηριότητα είτε συσσωρεύονται κατά τα στάδια ζωής ενός προϊόντος, ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας. Με βασική βλαβερή επίπτωση την ενίσχυση του Φαινομένου του Θερμοκηπίου κατά το Πρωτόκολλο του Κιότο. [εκπομπές αερίων που ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή: Διοξείδιο του άνθρακα (CO2), Μεθάνιο (CH4), Μονοξείδιο του Αζώτου (N2O), Υδροφθοράνθρακες (HFCs), Υπερφθοράνθρακες (PFCs) και Εξαφθοριούχο θείο (SF6)]
Μπορείς να μου δώσεις μερικά απλά παραδείγματα προϊόντων καθημερινής χρήσης που ενισχύουν το “αποτύπωμα άνθρακα” στον πλανήτη;
Σκέψου λοιπόν ότι έχει νυχτώσει, σε έχει πιάσει τρελή λιγούρα για σοκολάτα και το κοντινότερο ανοιχτό περίπτερο βρίσκεται σε απόσταση 2 χιλιομέτρων. Έξω έχει κρύο και ψιλοβρέχει, βαριέσαι να περπατήσεις και θες ΤΩΡΑ τη σοκολάτα ΣΟΥ, έτσι αποφασίζεις να πας με το αυτοκίνητό σου. Ως εδώ καλά… Ή μήπως όχι;
Ας ξεκινήσουμε από το αγαπημένο τρόφιμο μήπως πάνε τα περιβαλλοντικά φαρμάκια κάτω! Την πολυπόθητη σοκολάτα γάλακτος που σε περιμένει στο περίπτερο! Τι κακό μπορεί να κάνει μια μικρή γλυκιά σοκολάτα στον πλανήτη, θα αναρωτιέσαι.
Ενδεικτικά αναφέρω ότι η σοκολάτα γάλακτος περιλαμβάνει τις εκπομπές της εκτροφής των αγελάδων και της παραγωγής του γάλακτος, της καλλιέργειας των σπόρων του κακάο και της ζάχαρης, τη μεταποίηση του προϊόντος, την παρασκευαστική διαδικασία και την συσκευασία. Περιλαμβάνει επίσης τις εκπομπές που προκαλούνται από τη μεταφορά του προϊόντος κατά τη διανομή του στα σημεία πώλησης καθώς και της απόρριψης της συσκευασίας από τον τελικό καταναλωτή. Εντυπωσιακό;
Φαντάσου το μέγεθος της ζημιάς που προκαλεί ένα αυτοκίνητο! Όχι, δεν αναφέρομαι μόνο στο καυσαέριο. Αν αναλογιστείς τα υλικά από τα οποία αποτελείται και την επεξεργασία τους στα ενεργοβόρα εργοστάσια στην γραμμή παραγωγής του ίδιου του οχήματος, μέχρι την διύλιση πετρελαίου, την μεταφορά του με καράβια σε κάθε μεριά του πλανήτη, από εκεί στην επεξεργασία του σε εργοστάσια και έπειτα στην μεταφορά του στα πρατήρια καυσίμων κάθε περιοχής, από όπου θα βρεθείς για ανεφοδιασμό μερικών λίτρων βενζίνης ή πετρελαίου αντιλαμβάνεσαι ότι ακολουθείται ένας κύκλος ζωής που εκπέμπει (και θα εκπέμπει ακόμα και αν στείλεις για ανακύκλωση το αυτοκίνητο) τεράστιες ποσότητες βλαβερών αερίων ώστε να “χρεωθείς” μερίδιο ευθύνης για το ατομικό “αποτύπωμα άνθρακα”.
Αντίστοιχα καθετί που χρησιμοποιούμε, είτε είναι τρόφιμο, ρούχο, κόσμημα, βιβλίο, ηλεκτρική-ηλεκτρονική συσκευή, μέσο μεταφοράς, μέσο θέρμανσης ή ψύξης… κοινώς οτιδήποτε, έχει ακολουθήσει μία τεράστια διαδρομή που είναι επιβλαβής για το περιβάλλον, γεγονός που καθιστά αδύνατο να αποφύγουμε εντελώς το “αποτύπωμα άνθρακα”.
Ποιες είναι οι βασικές κατηγορίες ατομικής κατανάλωσης που πρέπει να προσέχω για να μειώσω το δικό μου “αποτύπωμα άνθρακα” στην καθημερινότητά μου;
–Ποσό και είδος ενέργειας που καταναλώνεις στην οικία σου (ηλεκτρισμός, φυσικό αέριο, υγραέριο κ.ά.)
-Τρόπο μετακίνησης (ΜΜΜ, αυτοκίνητο, τρένο κ.ά.)
-Ποσότητα σκουπιδιών και επίπεδα ανακύκλωσης
-Είδος και πλήθος οικιακών συσκευών
-Είδος ένδυσης
-Είδος φαγητού που καταναλώνεις
Δηλαδή αν σταματήσω να χρησιμοποιώ προϊόντα που εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα δεν βλάπτω τον πλανήτη;
Δυστυχώς, όχι άμεσα! Διότι, και μία μόνο χρήση ενός τέτοιου προϊόντος μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιο πρόβλημα. Αυτό συμβαίνει γιατί, όπως αναφέρεται παραπάνω, αφορά όλα τα στάδια του κύκλου ζωής του κάθε προϊόντος και όχι μόνο τον χρόνο κατανάλωσης από εμάς. Χωρίς να το συνειδητοποιούμε αφήνουμε το “ανθρακικό αποτύπωμά” μας από το στάδιο της παραγωγής του εκάστοτε προϊόντος μέχρι το στάδιο της χρήσης και της τελικής απόρριψής του. Ωστόσο, η προσεκτική και πιο… περιβαλλοντικά συνειδητή κατανάλωση σε όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της ζωής μας, βοηθά να μειωθεί το “αποτύπωμα του άνθρακα”. Έτσι, με την συνείδησή μας πάντα σε εγρήγορση για κάθε προϊόν και κάθε χρήση να εξελιχθούμε σε μικρούς Μπέντζαμιν Μπάτον αφήνοντας στην παραδεισένια παραλία μας, τον κόσμο τούτο, μικροσκοπικές πατούσες άνθρακα που θα κάνουν λιγότερο κακό…
Σκέψου λοιπόν πόσο αναγκαίο είναι να τηρούνται όλοι οι κανόνες για χαμηλότερη εκπομπή των εν λόγω αερίων από τις μεγάλες επιχειρήσεις και τους οργανισμούς ανά τον κόσμο ( γεγονός που εξαρτάται π.χ. από το είδος της επιχείρησης, το πλήθος των εργαζομένων, το είδος και η ποσότητα της ενέργειας που καταναλώνεται, ο εξοπλισμός της επιχείρησης, το είδος και το πλήθος των οχημάτων που χρησιμοποιεί, καθώς και η συχνότητα, η απόσταση και ο τρόπος των μετακινήσεων)
Αντίστοιχες προϋποθέσεις (βάσει Πρωτοκόλλου του Κιότο) πρέπει να τηρούνται από κάθε χώρα που έχει δεσμευτεί σε αυτές δηλαδή, να καταγράφονται και σταδιακά να μειώνονται οι ποσότητες του CO2 που εκπέμπονται κατά τη διαδικασία των εισαγωγών / εξαγωγών εμπορευμάτων μιας χώρας, οι ποσότητες που αφορούν τον τριτογενή ιδιωτικό τομέα της χώρας, οι ποσότητες που εκπέμπονται από τις δραστηριότητες της κυβέρνησης κάθε χώρας, αλλά και να καταγράφονται οι, άμεσες (π.χ. μεταφορές) και έμμεσες (π.χ. θέρμανση), εκπομπές άνθρακα από το σύνολο των νοικοκυριών της.
Υ.Γ. Υπολόγισε το αποτύπωμά σου απαντώντας και παίζοντας!
Ερωτηματολόγιο πολλαπλών επιλογών από την WWF UK για να υπολογίσετε κατά προσέγγιση το ανθρακικό σας αποτύπωμα. (στα αγγλικά, με δεδομένα Μ.Βρετανίας)
http://footprint.wwf.org.uk/questionnaires/show/1/1/1
Παιχνίδι από το WWF Greece υπολογισμού του ενεργειακού αποτυπώματός σου από τις οικιακές συσκευές που καθημερινά καταναλώνουν ενέργεια. (στα ελληνικά) http://www.wwf.gr/footprint/flash.php